Buczynowe Turnie – mini monografia

Buczynowe Turnie to raczej zapomniany i dość rzadko odwiedzany przez taterników rejon Polskich Tatr. Dość powiedzieć, że wśród wielu wspinających się osób, nie do końca jasnym jest status udostępnienia przez Tatrzański Park Narodowy tego fragmentu Orlej Grani. Tymczasem rozporządzenie TPN-u mówi wprost iż działalność wspinaczkowa od strony południowej jest możliwa cyt. „… w rejonie Doliny Pięciu Stawów Polskich wraz z Dolinką Buczynową – od szczytu Świnicy do Przełęczy Zawrat pomiędzy granią a czerwono znakowanym szlakiem turystycznym oraz w obrębie grani i leżących niżej ścian od Przełęczy Zawrat po Małą Buczynową Przełączkę”, co dodatkowo obrazuje poniższa mapa.

Południowe ściany Wielkiej i Małej Buczynowej Turni, są bardzo łatwo dostępne w sezonie letnim. Dojście szlakiem żółtym prowadzącym na przełęcz Krzyżne ze schroniska w Dolinie Pięciu Stawów nie zajmuje bowiem 1 godz.. Nieco inaczej sprawy mają się zimą, gdzie o dostępności rejonu decydują warunki śniegowe i spore zagrożenie lawinowe na dojściu pod próg morenowy Dolinki Buczynowej.

W morfologii ścian dominują wyraźne grzędy, spiętrzone w dolnych partiach, rozdzielone wyraźnymi i głębokimi depresjami i żlebami. Grzędy kulminują w wielu mniej lub bardziej wybitnych turniczkach, z których chyba najbardziej znaną i najwybitniejszą jest Buczynowa Turniczka (ok. 2060 m n.p.m.) – w środkowym (głównym) żebrze południowej ściany Wielkiej Buczynowej Turni. Charakter ścian, na który w ich środkowej i górnej części składa się wiele wklęsłych formacji, trawiastych depresji i wyraźny spadek nachylenia predysponuje rejon do wspinania zimowego. Skalno-śnieżno-trawiaste drogi liczą do 250-300 m wysokości na Wielkiej i ok. 200 m wysokości, na Małej Buczynowej Turni. Żebra skalne oferują na ogół bardzo dobrą asekurację oraz są wolne od zagrożeń lawinowych.

Bezpieczne zejście z obu wierzchołków Buczynowych Turni, w warunkach zimowych wiedzie Orlą Percią przez Buczynową Przełęcz i dalej żlebem, drogą nr 9 (WHP 306, latem trudność I, zimą po śniegu) wprost na dno Doliny Buczynowej. Z wierzchołka Małej Buczynowej Turni można również zejść południowym ramieniem i dalej wyraźnym żlebem do Doliny Buczynowej drogą nr 14.

„Mini monografia” powstała w oparciu o następujące materiały źródłowe:

1. W.Cywiński, Tatry – przewodnik szczegółowy, Granaty, t.18, 2013 r.
2. W.H. Paryski, Tatry Wysokie, Przewodnik Taternicki, t.3
3. A. Skłodowski, “Otoczenie Dolinki Buczynowej”, Taternik, 1979 r., nr 2
4. A. Skłodowski, M.Wołoszyński, Polskie Tatry Wysokie, Przewodnik taternicki dla początkujących, 1992 r. 

Czasy przejść podane dla poszczególnych dróg odnoszą się do warunków letnich, chyba że zaznaczono inaczej. Materiał ma charakter otwarty, tzn. będzie aktualizowany, a poprzez system komentarzy jest możliwość jego współtworzenia, do czego serdecznie zachęcam. Ponadto, chcę podkreślić iż, mini monografia jest pewnego rodzaju selektywnym wyborem dróg, a pełne ich zestawienie oraz opis, jak również rozważania na temat przebiegu licznych wariantów zawiera tom 18 przewodnika W. Cywińskiego.

Buczynowe Turnie – mini monografia

Lista dróg:

1. Przełęcz Nowickiego, od południa, WHP 290, WC 145 T.18, trudność: 0, czas: 30 min,
J. Budz, W. Gadowski, F.H. Nowicki, A. Panek, 19.08.1902 r.

2. Przełęcz Nowickiego, wprost żlebem od południa, WC 146 T.18; trudność: II, czas: 1 godz.,
T. Orłowski, W. Żuławski, 23.08.1951 r.

3. Wielka Buczynowa Turnia, środkową częścią południowej ściany, WHP 304, WC 183 T.18, trudność: II, czas: 2 godz.,
K.Dobrucki, W.H. Paryski, M. Paully, J. Staszel, 27.07.1931 r.

4. Wielka Buczynowa Turnia, przez płytową załupę i południową depresję, WC 182 T.18, trudność: II, czas: 1 godz.,
W. Cywiński, 1.08.1991 r.

5. Wielka Buczynowa Turnia, lewą częścią środkowego żebra południowej ściany, WC 181 T.18, trudność: IV, czas: 3 godz.,
K. Jakubowski, T. Nowicki, 6.09.1951 r.

6. Wielka Buczynowa Turnia, środkowym żebrem południowej ściany, WC 180 T.18, trudność: IV, czas: 3 godz.,
K. Jakubowski, T. Nowicki, 6.09.1951 r.

7. Wielka Buczynowa Turnia, środkowym żebrem południowej ściany, droga Szumskiego, WC 179 T.18, trudność: IV, czas: 3 godz.,
A. Górka, T.Hildt, A.Kural, J.Szumski, 15.09.1951 r.

8. Wielka Buczynowa Turnia, prawą częścią środkowego żebra południowej ściany, droga Sawickiego, WHP 303, WC 177 T.18, trudność: IV, czas: 3 godz.,
J. Goetel, J. Sawicki, 28 i 30.08.1937 r.

9. Buczynowa Przełęcz, od południowego zachodu, WHP 306, WC 185 T.18, trudność: I, czas:
1 godz.,
W. Gadowski i tow., 1900 r.

10. Wielka Buczynowa Turnia, zejście ku południowemu wschodowi, „południową depresją”, WHP 302, WC 176 T.18, trudność: II, czas: 1 godz.,
J. Sawicki, J. Wójcik, 24.04.1930 r.

11. Mała Buczynowa Turnia, lewym żebrem południowo-zachodniej ściany, WC 214 T.18, trudność: IV, czas: 3 godz.,
M. Budny, M. Harasimiuk, W. Kłaput, M. Malatyński, 14.02.1970 r.

12. Mała Buczynowa Turnia, środkiem południowo-zachodniej ściany, WC 213 T.18, trudność: III, czas: 3 godz.,
M. Paully-Fedorowicz, K. Fedorowicz, I. 1972 r.

13. Mała Buczynowa Turnia, prawą częścią południowo-zachodniej ściany, droga „Łazarski – Rudnicki”, WC 211 T.18, trudność: IV, miejsca V, czas: 3 godz.,
R.Łazarski, J.Rudnicki, 11.08.1953 r.

14. Mała Buczynowa Turnia z dolinki Buczynowej przez Buczynowy Przechód i dalej południowo-wschodnią grzędą, WHP 319, WC 210 T.18, trudność: 0 (ściśle grzędą II), czas: 1 1/2 godz., opis – zdjęcia
K. Narkiewicz-Jodko, J.A. Szczepański, 20.04.1930 r.

A – Wielka Buczynowa Turnia, prawym żebrem południowej ściany (od Orlej Perci), WHP 301, WC 173 T.18, trudność II, czas: 10 min,
Z. Dąbrowski i tow., 26.07.1937 r.

B – Mała Buczynowa Turnia, południowo-wschodnim żlebem, „Szeroki Buczynowy Żleb”, WHP 317, WC 207 T.18, trudność III, czas: 3 godz.,
A. Byczkowski, W. Wachowski, K. Sielski, 2.01.1969 r. (wejście wprost z Doliny Roztoki). opis

C – Buczynowa Turniczka, południową grzędą, droga Głazka, WC 178 T.18, trudność: III, czas: 3 godz.,
A. i S. Głazkowie, 19.08.1980 r.